Plastik Cerrahi – Yara

Öykü, fizik muayene ve yaranm etyolojik açıdan değerlen­dirilmesi sonraki aşamada yapılacak olan tanısal testlere ışık tutacaktır. Sorunlu yaranın bakımında bazı laboratuar testleri oldukça yararlıdır. Bunlar; albumin, prealbumin ve transferrin düzeyleri (nutrisyonel durumu hakkında bilgi verir), C-reaktif protein ve eritrosit sedimentasyon hızı (inflamasyon hakkında bilgi verir), glukoz ve hemoglabin Aıc (diabetik hastada glukoz kontrolü hakkında bilgi verir) ve tam kan sayımı (beyaz kan hücrelerinin artımını ya da aneminin varlığını gösterir). Ek ola­rak bazı çok yararlı laboratuar gereçleri de ek bilgiler sağlaya­bilir. Bunlar; transkutanöz oksijen basmcı (tcPOJ ölçümü, baş parmak basınçları, nörofilaman testi ve bilek-brakial indeksi (ABI)’dir. Bu son sayılan yöntemler ile cerrahi revaskülerizas- yon ya da sinir dekompresyonu gibi bir takım yara şifasını et­kileyecek prosedürlerin uygulanmasına olanak sağlayabilir. Yara dokümantasyonu da, objektif olarak iyileşmeyi monitöri- ze edecek çok etkili bir işlemdir.

Çoğu yara için geçerli olan bakım prensipleri şu şekilde özetlenebilir:

·         Sistemik parametrelerin optimize edilmesi

·         Nekrotik dokuları debridmanı

·         Bakteri yükününün azaltılması

·         Kan akımının optimize edilmesi

·         Isı

·         Hidrasyon

·         Cerrahi revaskülerizasyon

·         Ödemin azaltılması

·         Elevasyon

·         Kompresyon

Uygun pansuman yapılması, biyolojik pansuman mal­zemelerini kullanmasına dikkat edilmesi, tüm tedavi­de ekonomik davranılması. Bunu yaparken de amaç­lar şunlar olmalıdır;

·         Nemli ortamda yara iyileşmesi

·         Eksudanın temizlenmesi

·         Pansuman değiştirirken travma ya da ağrı yarat­masından kaçınmak

·         Gerektiğinde farmakolojik tedavi kullanılması

·         Endikasyon olduğunda yaranm greft ya da flep ile ka­patılması

Bu amaçlara ulaşmak için, farklı tipteki yaraların kendine has özelliklerini vurgulamaktansa çoğu kronik yaranm sahip oldu­ğu ortak bir takım özellikleri vurgulamak daha amaca uygun olacaktır. Bu çerçeve akılda tutularak, problemli yaraların ço­ğunun şu ortak etken faktörlere sahip olduğunu görmekteyiz; yaş, iskemi (sıklıkla tekrarlayan iskemi-reperfüzyon hasarı ile artış gösterir) ve bakteryel infeksiyon. Bu üç faktörü etken ola­rak vurgulamak, cerrahı çoğu problemli yara ile başa çıkar ha­le getirir